Dhibka Nooc ka mid ah Xarshaashada

Kaluumeeysatada wadanka Talyaaniga (Italy) ayaa isku dayaaya in ay suuq u helaan nooc ka mid Xarshaashada taasoo hada dhaw lagu arkay xeebaha wadankaas. 

Waxaa la aaminsan yahay in cimilada isbataleeysa ay sabab u tahay in Xarshaashadaan u soo haajirto xeebaha wadankaas. 

Waxaa ay u geesatay wax yeelo xoog leh kaluumeeysatada beeraha malaayga/kaluunka ku leh wadanka Talyaaniga iyadoo cuntay malaaygii/kaluunkii ay beeran jirteen. 

Hada waxaa ay suuq u raadinaayaan isla xarshaashadii dhibka geesatay maadama ay noqotay waxa ugu badan ee hada la soo qabto.

W/Q: Mohamed Adam Ishak 

Ma Farsamo mise isbadal Jawiga

Sida ay sheegaayaan warbixino naga soo gaaraaya suuqyada malaayga ee magaalda Muqdisho, waxaa dib ugu soo batay keenista malaayga Jeedarka (Tuna) kaasoo aan la fileen helidiisa xiligaan Xagaaga Ah.

Wali si buuxda looma uga waxa sababay soo noqoshada Jeedarka (Tuna) xiligaan Xagaaga Ah oo jawiga aad Bada kacsan yahay qaboow uu ka jiro.

Malaaygaan Jeedarka (Tuna) ayeey helidiisu gaar u tahay xiliyada kale sida,-

1) Xiliga Deerta

2) Xiliga Jiilaalka

3) Xiliga Gu'ga

Ma waxaa isbadalay jawiga mise qalabka iyo farsamada kaluumeeysatada Soomaaliyeed?

Waxaan idinkugu soo gudbin doonaa qormooyinkeena xiga Inshaa Allaah.

WQ: Mohamed Adam Ishak 

Hoos u dhac weyn oo ku yimid noocyada Kaluunka/Malaayga

 

Waxaa aad hoos ugu dhacay noocyo badan oo ka mid ah Malaayga aadka loogu jecel yahay cunistiisa iyo ka ganacsigiisaba sida,

1. Jeedarka (Tuna)
2. Yuumbiga (King Fish)
3. Daamberiga (Sword Fish)

Iyo kuwo kaloo badan, waxaana loo sababeynaayaa isbadalka ka jira badda ee iyo xiliga lagu jiro oo ah Xagaa.

Hadaba noocee ugu badan noocyada kaluunka ee hada la helo ama caadiyaan xiliga xagaaga ah soo baxa.

Sidaad sawirka hoose ka arki kartaan kuwaani waa noocyada hada ama xiligaan xagaaga aad loo soo jilaabto ama loo soo dabo kuwaasoo loo jaqaan malaay qareed ama malaayga gunta hoose ee bada ku nool.

Sida loo badan yahay malaaygaan ayaa ah mid aad ugu wanaagsan karinta halkii noocyadii xiliyada Deyrta Jilaalka iyo Gu'ga socdaa ay aad ugu wanaagsan yihiin dubida ama shiilida.

Caafimaad ahaan iyo nofaqo ahaan Soomaali badan ayaa aaminsan in noocaan hada socda ee aad sawirkaan ka aragtaan ay ka wanaagsan yihiin noocyada kale oo ay dadka intiisa badani rumeeysan yihiin ay dhan kastaa ku fiican yihiin laakiin taa wali si cilmiyan ah looma xaqiijin.

Si kastaba waxaan aad ugu dhiiri galineynaa bulsho weynta Soomaaliyeed in ay bartaan kana faa'ideeystaan kheyraadka dhex jiifa baddeena balaaran.

W/Q Mohamed Adam Ishak

Digniin Muhiim ah oo ku socota dhamaan shacabka Soomaaliyeed ee ku dhaqan nawaaxiga Xeebaha.

 Uruurka Dhaq-Dhaqaaqa Daryeelka Xeebaha Soomaaliyeed waxaa uu uga digaayaa dhamaan shacabka Soomaaliyeed ee ku dhaqan nawaaxiga xeebaha in ay aad uga feejignaadaan dabaaasha iyo kaluumeeysiga iyagoo isticmaalaaya doomaha yar yar ama huuriyada.

Xiligaan waa Xagaa badana aad ayeey u kacsan tahay waana xiliga loo yaqaano bad xiranka dabeeylo xoog leh iyo roobab ayaa ka jira bada mana ku haboona dabaal waqtigaan hada ah.

Allaha u naxariistee waxaa dhawr cisho ka hor ay bada qaaday Ciyaar yahan Ibraahin Mascuud oo ahaa ciyaar yahan aad looga yaqaano Deegaan weynaha Madiina.

Waxaa kaloo ku rogmaday deegaanka Abaay Dhaxan doon noocyada yar yar ah intaan ka war heyno wax qasaaro nafeed ah kama dhicin Alxamdulilaah.

Sidaas darteed waxaan uga digeeynaa dhamaan waalidiinta in ay aad uga wacyigaliyaan caruurtooda qatarka xiligan ka jirta xeebaha taasoo keeni karta qasaaro nafeed.

W/Q Mohamed Adam Ishak

Elnino iyo saameeynteeda Bada

 

Warbaahinta caalamka waxaa ay aad u hadal heysaa waxa laga filan karo Elnino.

Si aan u fahano Elnino waxaa lagama maarmaan ah in aan marka hore is weydiino.

Waa maxay Elnino?

Elnino waa isbadal ku dhaca cimilada taasoo ay ka dhashaan saameeyno kala duwan.

Waxaa ayna kala yihiin,

1. Duufaano
2. Abaaro
3. Roobab waaweyn oo geysta daadad
4. Heer kul aad u sareeya kaa soo sababa dab ka kaca keymaha sida wadanka Australia

Hadaba sidee u saameeysaa bada iyo noolaha ku tiirsan?

Heer kulka bada oo aad sare ugu kaca ayaa geeysta in uu dhinto Coral Reef ka sida aad ka arki kartaan sawirada sare, taasoo ay ka dhalato in uu haajiro ama dhamaado malaayga/kaluunkii ku noolaa.

Sidoo kale waxaa ay saameeyntaas raad ku yeelataa shimbiraha ku tiirsan malaayga/kaluunka iyo noolaha kale ee ku jira bada kuwaasoo iyagana haajira ama dhinta.

Geeska Afrika oo uu kuyaalo wadankeena waxaa mudooyinkii ugu dambeeyay ku soo noqnoqnaayay abaaro isdaba joog ah kuwaasoo jug xoog leh u geeystay beeraleeyda iyo xoolo dhaqatada, hadana waxaa aad looga cabsi qabaa in ay saameeyn kaloo weyn kaga timaado Elnino.

W/Q Mohamed Adam Ishak

Never ever give up #beachcleanup #mogadishu #somalia

Markaan soo tooso badanaa waxaan indhaha marmariyaa baraha bulshada si aan xog uga helo waxa ka cusub dunida maalintaas, waxyaabaha aan xooga saaro waxaa u badan arimaha Deegaanka, Siyaasada iyo Amaanka wadanka. 

Saakay waxaan arkay video la soo galiyay channel magaciisa uu yahay ABDINASIRM oo uu kaga hadlaayay meelaha uu jecel yahay in uu waqti ku qaato taasoo ay ka mid aheyd xeebta, balse waxaa uu si wanaagsan oo qiiro leh uu uga hadlay dayaca iyo nadaafad darada ka jirta xeebta iyo iyadoo aysan jirin cid u istaageeysa oo u diir naxeeysa Kuna baraarugsan saameenta ka dhalan karta qashinka sida aan kala sooca laheyn la isaga shubaayo xeebaha dalka. 

Waxaan kaloo aad ii soo jiitay mar uu yiri qofkii soo duubay video ga "xitaa hadaad si iskaa ah isugu daydo in aad wax ka qabato xaaladaas waxaa kaaga imaan kara qatar weyn iyo in laguu qaato in aad tahay qof dan gaar ah ku fushanaaya oo Hay'ado wax kaga soo qaatay taasoo naftaada u soo jiideeysa dhibaato".

Waa xaqiiqo jirta waana nasiib daro in weli ay jiraan dad maskaxdoodu aysan ka korin meeshii aan ku kuf ay sodon sano ka hor. 

Laakiin waxaa jira isbadal fiican iyo dadaalo ay wadaan dad si iskood ah isku xilqaamay oo aan wax gooni ah ka dooneeyn kuna raadsaneeyn daryeelka deegaanka sida Ocean Care Movement Center Somalia. 

Xuquuqda sawirada waxaa iska leh ©ABDINASIRM

W/D: Mohamed Adam Ishak 

Waa horumar weyn oo xaga fahanka ah

Run ahaantii waa wax aad loogu farxo, in ay bulshada iskeed isugu xilqaanto wax ka qabashada Deegaanka, sida

1) Nadiifinta Xeebaha dalka

2) Wacyigalinta Bulshada ee ilaalinta deegaanka

3) Abaa'bulka shacabka iyo ku dhiirigalinta in ay si iskood ah gacan uga geestaan daryeelka deegaan.

Mudo laga joogo in ka badan 11 sano ayaan dhidibada u yagleelnay, Xarunta Dhaq- Dhaqaaqa Daryeelka Xeebaha Soomaaliya, ( Ocean Care Movement Center Somalia) ujeedada iyo hadafka ugu weyn ee aan ka laheyna wuxuu ahaa in lagu baraarujiyo shacabka Soomaaliyeed xaaladaha ka jira deegaankooda.

Waxaa soo muuqda in si dhab ah uu u hanaqaaday ujeedadii laga lahaa ee waqtiga, maskaxda iyo maalkaba loogu bixiyay Xaruntaas.

Waxaan halkaan mahadnaq iyo hambalyo uga direynaa cid kastoo u istaagta gacana ka geesatada daryeelka deegaan balaaran ee uu eebe na siiyay guud ahaan, si gaar ahna dhalintaas is xil qaantay ee halkaan idinkaga muuqda.

Waad mahadsantihiin halkiina ka sii wada howshaas sharafka iyo qiimaha badan ee aad dadkiina iyo dalkiina u heysaan.

W/Q: Mohamed Adam Ishak