Malaay yari aan caadi aheyn ayaa ka jirta

Iyadoo lagu gudo jiro xiliga Deerta oo midka loogu jecel yahay marka la barbar dhigo xiliyada kale ayaa waxaa sandka la leeyahay wuu noqon waayay wixii lagu yaqiin Deerta. 

Hadaba maxaa sababay hoos u dhacaas aadka u balaaran ee ku yimid kaluumeeysiga dalka. 

Wali sicad looma oga laakiin waxaa afka lagu dhufanaayaa dhawr sababood kuwaasoo loo maleynaayo in ey yihiin sababta ka dambeeysa. 

Mida ugu horeeysa waa isbadalka cimilada maxaa yeelay waxaa la arkayaa dabeelo aan horey loogu baran in ey xiligaan dhacaan. 

Mudo dheer ayaan ka soo hadleeynay in aan la dhayalsan karin Isbadalka cimilada iyo sida aan ugu nugul nahay saameeytiisa. 

Waxaa intaas noo dheer dayaca badeena heeysta iyo Qashinka xad-dhaafka ah ee lagu shubo. 

Sidoo kale weerarada eey Xuutiyiinta dalka Yemen ka wadaan bada noo dhaxeeysa iyo shidaalka tiro beelka ah ee ku qubanaaya bada kaasoo ka imaanaaya maraakiibta lagu gubaayo dagaalkaas oo iyagana saameeyntooda leh. 

W/Q: Mohamed Adam Ishak 

Ugu dambeeyn dowlada ayaa joojisay isticmaalka bacaha

 Dhibaatada eey bacuhu ku haayaan deegaanka waxaan uga soo hadalnay qormooyin badan waayo waxaa eey aheyd walina tahay qatar weyn oo dhinaca deegaanka ah.

Soomaaliya oo ku taalo cirifka bari ee qaarada Africa xad badeed balaarana la leh qaarada aan dariska nahay ee Asia lehna xeebta ugu dheer Africa dowlad dhexe oo xoog lehna eeysan ka jirin mudo dheer waxaa eey qarka u istaagtay in aay noqoto qabriga bacaha iyo balaastiga kale ee ka imaada qaarada Asia xilig eey dabeeshu isbadasho,

Waxaa mudo dheer lagu soo qobaayay badeena qashin noocyo badan leh kuwaasoo eey bacda iyo walxaha balaastiga ka sameeysan eey qeyb weyn ka ahaayaan kuwaasoo saameyn muuqata ku yeeshay noloha bada ku jira iyo kuwa beriga joogaba.

Xarunta Dhaq-Dhaqaaqa Daryeelka Xeebaha Soomaaliya (Ocean Care Movement Center Somalia) waxaa walaac xoog leh ka qabtay mustaqbalka dalka qaasatan dhinaca bada sida uu u sii liidanaayo maalinba maalinta ka dambeeysa, laakiin nasiib wanaag waxaa go'aan lama filaan soo saartay dowlda dhexe ee dalka taasoo ku joojisay isticmaalka bacaha iyo ka ganacsigoodaba.

Waxaan uga mahad celineeynaa dowlada dhexe ee dalka go'aankaas geesinimada leh ee ay ugu hiilisay dalka iyo dadkaba kaasoo si weyn loo soo dhaweeyay.

Sidoo kale waxaan aad u bogaadineeynaa dhamaan shacabka Soomaaliyeed sida qiimaha badan ee dhago nugeelka ah ee ay go aankaas ula qaateen dowladooda.

Waxaa umada Soomaaliyeed u baryay waa cusub waxaa eeyna dalkooda ka joojiyeen qatar dalka iyo dadkaba haadaan dheer ka tuureeysay.

W/Q: Mohamed Adam Ishak

Sidee Wax looga qaban karaa kaluumeeysiga sharci darada ah ee ka socda xeebaha dalka?

 Waxaa aad u soo badanaaya cabashooyinka ka imaanaaya kaluumeeysatada Soomaaliyeed ee ku aadan maraakiibta iyo doomaha waa weyn ee shisheeye kuwaasoo si sharci daro ah uga kaluumeeysanaaya Xeebteena dheer.

Warbixin laga soo diyaariyay kaluumeeysatada aan qalabka badan la heyn ee noloshoodu ku xiran tahay bada ayeey ku soo bandhigeen dhibaatooyinka ay ku yahaan ajaaniibta xaalufinta ka wada badeena beylahda iska noqotay dhawr iyo sodonkii sano ee ugu danbeeyay sababtoo ah malaha Ciidan badeed heysta agab dhameeystiran oo ay ku sugaan amaankeeda.

Xaalufintaas lagu hayo bada waa ay soo noq noqotay waana sababta asalka u ah curashadii burcad badeeda aafada weyn noo soo jiiday taasoo aan ilaa hada ka soo kaban la'nahay dhibaatooyinkii ka dhashay oo ay ugu horeeyso in la baneeysto ku xad gudbida badeena si bareer ah iyadoo la sheeganaayo la dagaalanka burcad badeeda taasoo aanan sax aheyn.

Hadaba sidee wax looga qaban karaa dhibkaas baaxada leh ee mustaqbalka dhaw saameeynta balaaran ku yeelan kara wax soosaarka kheyraadka bada?

Waxaa jira heshiisyo lala galay wadamo badan oo uu kii Turkiga ugu danbeeyay kaasoo aanan wali si dhab ah u dhaqan galin waana rajada kalya ee noo mooqata xiligan dhaw, maxaa yeelay in la helo ciidan badeed dhameeystiran lehna awood uu ku hanto amniga iyo maamulida xeebta ugu dheer Afrikada aan jaziiradaha aheyn waxaa ay qaadan kartaa sanado badan.

W/Q: Mohamed Adam Ishak

Sicirka Malaayga oo aad kor ugu kacay

 Sidii loo galay xiliga xagaag waxaa aad sare ugu kacay qiimaha lagu kala gato malaayga noocyadiisa kala duwan, taasoo saameeyn ku yeelatay dadka ka qanacsada iyo kuwa cunaba.

Waxaan taleefanka kula hadlay ganacsada Cabduqaadir Jimcaale oo ku sugan suuqa malaayga ee Degmada Wadajir.

Cabduqaadir waxaa uu ii sheegay in ay xaalad adag oo malaay la' aan ah ka jirto Suuqyada malaayga lagu gado ee ku yaalo magaalada Muqdisho waxaana ugu wacan xiliga xagaaga ee hada lagu guda jiro waayo waa xiliga ay badu kacdo oo ma gali karaan doomaha kaluumeeysatada waana xilig ay badanaa dhacaan shilalka bada gudaheeda dhaca.

Sidoo kale waxaa qatar culus kala kulma dadka u aada dabaasha oo beylah u ah in aay qaado bada ama ay ku haftaan. 

Waa muhiim in waalidiinta ay ku baraarugaan dhibaatada kaga imaan karta caruurtooda hadii xiligaan ay aadaan bada waayo ma jirto ilaalo badeed oo ka cilineeysa caruurta dabaasha bada ama badbaadin kartaa hadii ay qatar galaan.

W/Q: Mohamed Adam Ishak

Isbuuca Xoriyada Dalka iyo ahmiyadiisa

 

Ocean Care Movement Center Somalia, Waxaa ay hambalyo ku aadan isbuuca xoriyada dalka u direeysaa dhamaan umada Soomaaliyeed meel kastoo ay dunida daafaheeda ka joogaan.

Run ahaantii ahmiyada isbuuca xoriyada dalka uu u leeyahay umada Soomaaliyeed ma ahan wax hal qormo lagu soo koobi karo si kastoo eey ahaataba waxaan jecleeysanay in aan dareenkeena ku aadan xoriyada dalka iyo heerarka eey soo martay la wadaagno dadkeena.

Xoreeynta dalka waxaa eey soo martay marxalado kala duwan qalin iyo qoriba, waxaana muhiim ah in aan ilaashano oo aan si wanaagsan ugu abaal gudno dadkii muruqa, maskaxda iyo maalba ku soo bixiyay.

Waxaa nasiib daro in aan inagoo xor ah mudo ka badan 60 sanadood aan hadana aad uga liidano wadamadii nagu waqtiga ahaa ama kuwii naga dambeeyay.

Waxaan ugu baaqeeynaa dhamaan maamulada ka jira dalka in ay si wanaagsan u gutaan masuuliyadooda dadkoodana u cadaalad falaan kana dhawraan qabyaalada iyo musuqmaasuqa si loo helo nabad iyo barwaaqo.

W/Q: Mohamed Adam Ishak

Digniin ku socota dhamaan waalidiinta ku dhaqan magaalooyinka xeebta ku teedsan

Xarunta Dhaq-Dhaqaaqa Daryeelka Xeebaha Soomaaliya (Ocean Care Movement Center Somalia) Waxaa ay digniin sare u jeedineeysaa Dhamaan waalidiinta ku dhaqan magaalooyinka xeebaha ku teedsan.

Sidaan la socono waxaa la galay xiligii bad xiranka sidaas darteed waxaa waalidiinta lagu wargalinayaa in ay ubadkooda ka wacyigaliyaan qatarta ka jirta bada xiligaan bad xiranka ah.

Dhawaan waxaa ay bada dad isugu jira caruur iyo dad waaweyn ka qaatay xeebaha gobolada Banaadir, Shabeellaha Dhexe iyo Shabeellaha Hoose, kuwaasoo qaarkood ilaa iyo hada aan raq iyo roox toona la heyn.

Dawlada Soomaaliya gaar ahaan Wasaarada Kalluumeeysiga iyo Kheyraadka Bada waxaa ay ka soo saartay digniin ay ku wargalineeyso dhamaan Kalluumeeysatada, Ganacsatada iyo Shacabka in la galay xiligii bad xiranka aadna looga feejignaado qatarta xiligaan ka imaaneeysa bada, hadii ay noqon laheyd ku safrid. kalluumeeysi, ganacsi iyo dabaal ama damaashaad.

Waxaa soo hormaray xiligii xagaaga oo aalaaba ay bada xiranto waana wax dhaca mararka qaar inkastoo dhawaanahaan saameeynta isbadalka cimilida uu door xoogan ku yeeshay dhamaan jawiyada.

Balanteenu waa taxadar dheeraad ah iyo feejignaan.

W/Q: Mohamed Adam Ishak

Malaay yare aad ah ayaa ka jirta Suuqyada Malaayga

Laga soo bilaabo horaantii bishii tagtay ee Maarso ilaa iyo hada waxaa jira malaay yari aad ah taasoo sameeysay dhamaan Suuqyada Kaluunka dalka gaar ahaan kuwa caasimada iyo deegaanada ku dhaw-dhaw. 

Si aan u xaqiijino arintaas waxaan la xiriirnay shaqsiyaad kala duwan oo ku kala sugan magaalada Muqdisho iyo Gobolka Sh/Dhexe. 

Waxaa ay noo cadeeyeen jiritaanka xaaladaas iyo saameeynta ay ku yeelatay dhamaan bulshada qeybaheeda kala duwan. 

Wali si cad looma oga waxa sababay hoos u dhacaas waloow ay jiraan fikiro badan oo la isla dhex maraayo. 

Xiligaan oo ahaan jiray xili ka mid ah kuwa ugu fiican marka ay timaado wax soosaarka kheyraadka bada ayaa noqday mid aan waxba laga faaidin sanadkaan. 

Mudo dheer badaheena waxaa lagu hayay tacadiyo isugu jira kaluumeeysi sharci daro ah iyo ku daadin qashin aan kala sooc laheyn kaasoo dalka iyo dibadaba looga shubaayay Bada. 

Waxaan rajeneynaa in ay wax badan isbadali doonaan sida ugu dhaqsiyaha badan Inshaa Allaah. 

W/Q: Mohamed Adam Ishak